Birinci Dünya Savaşı’nda Afrika’da Yapılan Önemli Savaşlar
Birinci Dünya Savaşı’nda Afrika’da Yapılan Önemli Savaşlar. Birinci Dünya Savaşı genellikle Avrupa’nın çatışma halindeki sahnelerini akla getirir: İlk Marne Muharebesi, Verdun kuşatması ve Somme’deki kanlı mücadelenin yanı sıra Batı Cephesi’ndeki acımasız siper savaşı.
Ancak Temmuz 1914’ün sonlarında savaşın ilk kurşunu aslında Avrupa’da atılmadı. Bunun yerine Byron Farwell’in kitabında belirttiği gibi Afrika’daki Büyük Savaş, 1914-1918, Bu, İngiliz üniforması giymiş bir Afrikalı askerin, o zamanlar Almanya’nın Afrika’daki geniş imparatorluğunun bir parçası olan, şu anda Batı Afrika’da Togo olarak bilinen bölgede Alman sömürge kuvvetlerine yaptığı atıştı.
Afrikalılar Savaşmaya Zorlanıyor
1914 ile 1918 yılları arasında Afrika’daki çatışmalarda İngilizler ve müttefikleri, Almanların Afrika’da yarattığı geniş sömürge imparatorluğunu ele geçirmeye çalıştı. Ancak her iki tarafta da çatışmadan en çok zarar görenler, toprakları 1800’lerin ortalarından sonuna kadar Avrupalılar tarafından ellerinden alınan Afrikalılar oldu.
York College of Pennsylvania’da tarih profesörü olan Padraic Kennedy, “Afrika’daki savaş sömürgeci güçler arasındaydı, ancak askerlerin çoğu Afrikalıydı” diye açıklıyor. Yaklaşık iki milyon Afrikalı savaşta savaşmak zorunda kaldı ve 150.000’den fazla Afrikalı asker ve taşıyıcı hayatını kaybetti, çok daha fazlası da yaralandı ve sakat kaldı. Buna ek olarak, orduların gıda kaynaklarına ve sığırlara el koyması da dahil olmak üzere savaşın tarımı kesintiye uğratmasının yarattığı gıda kıtlığı ve Avrupalıların Afrikalı erkekleri askere alması nedeniyle çiftçi, avcı ve balıkçı sıkıntısı nedeniyle birçok Afrikalı sivil açlığa yenik düştü. .
Middle Tennessee Eyalet Üniversitesi Küresel Çalışmalar programında doçent ve askeri tarih uzmanı Derek Frisby’ye göre, “Çatışma şu ya da bu şekilde neredeyse her Afrikalı grubu ve aileyi etkiledi.”
Afrika’daki savaş, tanklar ve uçaklar gibi yeni teknolojilerin savaşta devrim yarattığı Avrupa’daki çatışmalardan da çok farklıydı.
Frisby, “Afrika Büyük Savaşı’ndaki savaşlar, Avrupa’nın doğasında olan sanayileşmenin büyük bir kısmından yoksun” diyor. Frisby’ye göre özellikle Avrupa’daki savaşlarda çok etkili bir şekilde kullanılan toplar Afrika’da çoğunlukla önemsizdi. Sömürgeci güçlerin hiçbiri, topçu silahlarının taşınması ve bunlara cephane ve bakım sağlanması için gözlem ve lojistik için iletişim gibi gerekli altyapıya sahip değildi ve uygun araziyi bulmak daha zordu. Ve oradaki kuvvetler çoğu zaman eski silahlardan faydalanmak zorunda kalıyordu. Sonuç olarak Frisby, bunların en büyük etkisinin yıkıcı barajlar yaratmaktan ziyade yerli halkları korkutmak olduğunu söylüyor.
Frisby, “Piyade, Büyük Savaş Afrika’sında birincil muharebe kolu olmaya devam etti ve şaşırtıcı olmayan bir şekilde makineli tüfekten yararlandı” diye açıklıyor.
Avrupa’daki genellikle büyük savaş alanı çatışmalarının aksine, Afrika’daki Birinci Dünya Savaşı savaşları daha küçük ölçekli olma ve daha uzun zaman aralıklarına yayılma eğilimindeydi. Las Vegas’taki Nevada Üniversitesi’nde tarih profesörü olan Michael Green şöyle açıklıyor: “Afrika’da o kadar çok toprak için savaşıyorlardı ki, savaş çok yayılmıştı.” Aslında, 1916 ile 1918 yılları arasında Britanya, Güney Afrika, Belçika ve Portekiz’den 165.000 askerin 25.000 kişilik bir Alman sömürge kuvvetiyle karşı karşıya geldiği çok önemli Alman Doğu Afrika harekâtı, 750.000 mil karelik (İmparatorluk’un üç katı büyüklüğünde) bir alanda gerçekleşti. Almanya’nın kendisi.
Pek çok Afrikalı savaşın hiçbir parçası olmak istemiyordu. James Madison Üniversitesi’nden tarih profesörü Etana Dinka, “Fransızlar, Batı Afrika’nın çeşitli yerlerinde asker toplamaya çalışırken yaygın isyanlarla karşılaştı” diyor.
İşte Birinci Dünya Savaşı’nın Afrika’daki önemli savaşlarından bazıları.
1. Birinci Garua Muharebesi, Ağustos 1914
Şimdiki Togo’yu çok az bir direnişle Almanların elinden aldıktan sonra, İngilizler ve Fransızlar, şimdiki Kamerun’daki Alman kolonisi Kamerun’un peşine düştüler ve 7.000 İngiliz, Fransız ve Afrika askerinden oluşan birleşik bir kuvvet gönderdiler. Ancak saflarında askeri deneyime sahip sömürgecilerin ve eğittikleri Afrika birliklerinin de bulunduğu Almanlardan şaşırtıcı derecede sert bir direnişle karşılaştılar.
İngiliz-Fransız kuvveti, Ağustos ayı sonlarında Garua’da (aynı zamanda Garoua olarak da yazılır) bir Alman kalesine saldırdı ve onu ele geçirdi, ancak Almanlar karşı saldırıya geçip kalelerini yeniden ele geçirip orada İngiliz komutanını öldürdüğünde ve İngilizleri bölgeden kovduğunda şok oldu. Kamerunlu tarihçi Willibroad Dze-Ngwa’nın kampanyayla ilgili bir makalesine göre. Birkaç gün sonra İngilizler Nsanakang’ı ele geçirdi, ancak Almanlar tarafından tekrar geri püskürtüldü. Ancak Müttefikler, onları “daha savunmacı bir duruşa geçmeye ve kuşatıldığına ve kolayca mağlup edilebileceğine inandıkları bir Alman düşmana karşı daha fazla dikkatli olmaya” zorlayan ilk başarısızlıklardan ders aldılar, diye açıklıyor Frisby.
2. Müttefiklerin Douala Çıkarması, Eylül 1914
Hâlâ Kamerun’u Almanların elinden almaya kararlı olan Müttefikler, Eylül ayı sonlarında önemli Douala limanına aynı anda üç yönden saldırdı. Frisby, koordineli çıkarmaların “Kamerun’daki Alman nüfuzunun sonunun başlangıcını ifade ettiğini” söylüyor. “Bir denizci olarak, amfibi operasyonlara karşı her zaman biraz önyargılıyım, ancak bu nispeten küçük operasyonlar bile amfibi operasyonların değerini gösteriyor, özellikle de sınırlı kıyı limanlarının stratejik mücevherler haline geldiği ve sürdürülebilir bir varlık için hayati öneme sahip olduğu Afrika’da.”
3. Tanga Savaşı, Kasım 1914
Doğu Afrika’da İngilizler, onları defalarca alt eden ve manevralarla alt eden, alışılmadık savaşların kurnaz ve yakalanması zor ustası Albay Paul von Lettow-Vorbeck’in komutasındaki çok daha küçük bir Alman kuvvetini dört yıl boyunca yenilgiye uğratmak için çabaladılar ancak başarısızlıkla sonuçlandı. Lettow-Vorbeck’in ilk zaferlerinden biri, İngiliz Tümgeneral Arthur Aitken’in bir işgal gücüyle Hindistan’dan yola çıkması ve limanı gelecekteki İngiliz operasyonları için bir üs olarak güvence altına almak amacıyla şu anda Tanzanya olan Tanga’ya amfibi bir çıkarma düzenlemesiyle başladı. .
Lettow-Vorbeck, İngilizlere hazır olmak için yaklaşan saldırının haberini zamanında aldı. 4 Kasım’da Hint birliklerinin geniş çaplı saldırısı gerçekleştiğinde, Almanlar Hint birliklerine tüfek ve makineli tüfek ateşi yağdırdı ve karşı saldırıya geçti. Kavganın ek bir komplikasyonu daha vardı: Her iki taraftaki askerleri sokan ve onları bir süreliğine ateş etmeyi bırakmaya zorlayan arı sürüleri. İşgalci güç çöktü ve İngilizler ertesi gün çıkarma yapmayı denediğinde, ekipmanlarını ve malzemelerini bırakarak kaos içinde kaçtılar. Hew Stratchan’ın açıklamasına göre fiyaskodan sonra Aitken görevden alındı. Afrika’da Birinci Dünya Savaşı.
4. Gurin Muharebesi, Nisan 1915
Bir İngiliz kolonisine yönelik en büyük Alman saldırılarından birinde, Alman kuvvetleri, İngiliz kuvvetlerini tehdit etmek ve onları Kamerun’daki önemli stratejik kalelerinden uzaklaştırmak için Nijerya’ya bir saldırı girişiminde bulundu. Frisby, “İstikrarlı ve cesur İngiliz savunması, Almanları bir kez daha savunmaya geçirdi” diye açıklıyor. Alman saldırısının başarıyla püskürtülmesine rağmen, Kamerun’da 10 ay daha savaşmaya devam ettiler; ardından Şubat 1916’da son kaleleri Mora düştü ve ülke üzerindeki kontrolleri sona erdi.
5. Rufiji Deltası Muharebesi, Temmuz 1915
Müttefikler, Hint Okyanusu’nda gemi taşımacılığına tehdit oluşturan bir Alman savaş gemisini ortadan kaldırmayı amaçlayan, Tanzanya kıyıları açıklarında genişletilmiş bir Müttefik deniz harekâtı başlattı. Hafif kruvazör Königsberg Ağır silahlar ve torpido kovanlarıyla donatılmış, hızlı bir gemiydi. İlk çabalar başarısız olduktan sonra, 1915 baharında farklı bir yaklaşım denediler ve Rufiji Nehri sisteminde manevra yapabilecek kadar küçük gemilerden oluşan bir konvoy gönderdiler.
Bir Alman kruvazörü Darüsselam, Tanzanya açıklarında batmış olarak gösteriliyor, Birinci Dünya Savaşı, 1914-1918. ‘Konigsberg’ kruvazörü, 11 Temmuz 1915’te Rufiji Deltası Muharebesi’nde İngilizler tarafından batırıldı.
Western Front Association’a göre, Temmuz ayında iki küçük İngiliz gemisi, Severn ve Mersey, Tespit edilmesinin daha zor olması için suyun alışılmadık derecede alçakta durması için tasarlanan bu gemiler nehrin ağzına yaklaştı. Kıyıdaki Alman top bataryalarının arasından geçmeyi ve nehir sisteminin kanallarına girmeyi başardılar.
Bir gözcü uçağın rehberliğinde, yerini tespit ettiler Königsberg ve üzerine ateş etmeye başladı. Alman kruvazörü karşılık verdi ve Mersey iki kez mürettebattan dördünü öldürdü ve diğer ikisini ölümcül şekilde yaraladı. Ancak İngiliz gemileri batmaktan kurtulmayı başardılar ve beş gün sonra bir kez daha Alman savunmasına göğüs gerdiler.
Mersey tekrar vuruldu ve iki denizciyi daha kaybetti. Ancak bu sefer İngiliz gemileri vurmayı başardı. Königsberg ve Almanların gemiyi terk etmek zorunda kalmasına neden olacak kadar hasar verdi. Kruvazörün kaybı Almanlar için yıkıcı bir darbe olsa da Lettow-Vorbeck geminin silahlarından bazılarını kurtarmayı ve bunları karada kullanılmak üzere yeniden kullanmayı başardı. Frisby’nin söylediği gibi, Alman subay “yenilginin ağzından bir miktar zafer çıkarmayı” başardı.
6. Namakura Savaşı, Temmuz 1918
Ele geçirilen bir Portekiz haritasından alınan istihbaratın yardımıyla Lettow-Vorbeck, Mozambik’teki bir Portekiz-İngiliz garnizonuna saldırmayı başardı. Portekizliler ve İngilizler, bazıları nehirde boğulmuş veya timsahlar tarafından yenmiş olabilecekler de dahil olmak üzere 200 kişiyi kaybetti ve Almanlar, kendileri de yalnızca dokuz kayıp verirken 543 kişiyi daha yakaladı.
Daha da önemlisi, tarihçi Hew Strachan’ın kitabına göre, 350 ton yiyeceğe ek olarak 10 makineli tüfek ve 813.800 mermi içeren çok ihtiyaç duyulan bir cephaneliği ele geçirdiler: Afrika’da Birinci Dünya Savaşı. Bu, Lettow-Vorbeck’in güçlerinin aylarca savaşmaya devam etmesini sağladı. Aslında, Avrupa’da ateşkesin imzalanmasından iki hafta sonra savaşın sona erdiğini öğrenene ve kalan 1.500 adamıyla birlikte şu anda Zambiya’nın Mbala kentinde İngilizlere teslim olana kadar savaşmayı bırakmadı.
Savaş, Afrika’daki Alman sömürge imparatorluğunun çöküşüyle sonuçlandı. Kennedy, “İngilizler ve Fransızlar esasen eski Alman kolonilerini kendi aralarında bölüştüler” diyor. Ancak bunun, 1950’ler ve 1960’larda Afrika’daki Avrupa sömürgeciliğinin nihai çöküşüne katkıda bulunacak “Avrupa’nın yenilmezlik atmosferinde önemli bir düşüş” de dahil olmak üzere başka kalıcı etkileri de vardı.
Daha fazla bilgi için araştırmanızı önereceğimiz diğer bir kaynak için buraya tıklayabilirsiniz.
